7 janvye 2020, yon tranblemanntè 6.4 mayitid te frape Puerto Rico, sa ki lakòz domaj toupatou nan sid la ak pou yon ti tan frape yon fwa soti pouvwa atravè tout zile a. Te gen dè milye de tranblemanntè ak latranblad kòmanse nan fen mwa Desanm 2019 ak kontinye jou a prezan nan sid la nan Puerto Rico. Ki sa ki te yon fwa kay ak boutik lokal yo se pil nan debri, deplase plis pase 8,000 moun. Dè santèn de kan te parèt devan kay anvan moun yo ak nan espas ki tou pre ki tou pre.

Guanica, youn nan epicenters tranblemanntè yo, te sit premye fòs espanyòl conquistador nan Boriken. Ponce de León te rive nan Guánica Bay an 1508. Te règleman sa a orijinal detwi nan Rebelyon an Taíno nan 1511. Etazini yo tou te ateri isit la nan 1898, ak inogire nan yon nouvo faz nan kolonizasyon. Jodi a, yon tablo kontwòl finansye, PROMESA, enpoze osterize nan tout zile a ak siphons lajan Puerto Rico a yo sou antrepriz kapitalis yo peye dèt neverending. Ak moun ki abite nan Guanica avèti ke kay yo ki te siviv tranbleman tè a pa ta ka siviv plan yo pou otèl deliks, depi lontan sou wishlist la nan devlopè nan rejyon an.

Men, moun ki nan Puerto Rico te konnen soti nan siklòn Maria, "Solo el pueblo salva al pueblo" - se sèlman moun ki sove pèp la.

Pa gen okenn tan gaspiye ap tann gouvènman an oswa enstitisyon gwo. Moun atravè tout zile a imedyatman òganize karavàn espontane, otonòm yo pote lanmè nan founiti ak satisfè bezwen yo materyèl nan moun yo nan sid la. Lè mo te resevwa ki materyèl yo te pouri nan depo gouvènman an depi siklòn Maria, moun te montre nan mas yo ak rekizisyon yo. 

Brigad Solidarite yo kontinye, tankou travay enspire Brigada Solidaria del Oeste. Rezo a nan sant èd mityèl sou zile a choute nan pi gwo Kovèti pou epi yo te satisfè bezwen moun ki nan sid la ki afekte nan tranblemanntè yo dirèkteman ak diyite ak konpasyon.

Nou ere pou nou yon ti pati nan sa a groundwell, yon mouvman k ap grandi lè l sèvi avèk èd mityèl kòm yon fen ak vle di pou liberasyon kolektif. Distribye tant, matla, recho kan, ak pil ak bati douch brikoleur santi l tankou senp ti bagay. Epi yo ye. Men, nou menm tou nou santi ke fason sa a nan relasyon youn ak lòt, nan kraze mi yo ki divize nou, nan kouri nan kriz la olye pou yo kouri ale, ofri men nou yo ak sa yo ka ranmase, ak pataje ak diyite ak egalite - pèsonn pi wo a , pèsonn anba a, ap deplase nou nan direksyon kote nou vle yo.

Pandan tout tan nou yo isit la, li te klè ke moun ki nan rès la nan Etazini te kapab aprann yon gwo zafè soti nan Puerto Rico, ki te yon konpreyansyon yo genyen sou demann laj nou an pou solidarite ak èd mityèl jeneralize isit la pi lwen pase kote li te gen nan Etazini yo . Nenpòt moun ki vini isit la fè travay èd mityèl ta dwe konprann ke moun yo Pòtoriken yo ekspè nan sijè a - e pandan ke lòt moun ka pote kèk nan pwòp konpetans espesifik yo oswa ekspètiz oswa resous, li toujou nesesè yo mete bagay sa yo nan sèvis nan Pòtoriken an pwòp vizyon de sa yo ap bati.

Pou yon entèvyou an pwofondè sou sitiyasyon an sou tè a nan pòs riko Post-tranblemanntè, tcheke deyò Martin ak Pluma sou Lwa Out! ak entèvyou sa a soti nan Li pral desann:  "Etensèl la deja la ak flanm dife a ap pwan sou": Ant koki a nan Eta a ak kwasans lan nan otonomi nan Puerto Rico.

Fè travay èd mityèl la ap plante grenn ki pral pran rasin epi pote fò a desann. Sa a se wè byen klè nan Puerto Rico, kote sa ki te kòmanse kòm repons pwòp tèt ou-òganize nan dezas òganizasyonèlman te grandi ak manje nan mobilizasyon ak soulèvman ki te desann gouvènè a, epi ankò ap souke tè a anba pwisan an. 

Yon eple te jete pou fè nou kwè ke eta a ak koulwa nan politik ak ekonomi yo se kote pouvwa a rete. Men, sa eple se kraze. Nou tout kote. Posibilite ak pouvwa pou aji anndan nou ak tout bò kote nou. Nou ka sove bilding vid yo epi fè yo nan sant èd mityèl ak sant byennèt, klinik legal, estasyon òdinatè, jaden, zouti bibliyotèk, laundromats, terapi atizay, oswa kèlkeswa sa kominote a bezwen pi. Nou ka bati pwòp enfrastrikti nou yo pou nou gen mwens depann sou moun ki oprime nou. Gen plis pouvwa gen pase nan tank yo ak avyon de gè.

Kolonizasyon, anplis de ekstraksyon inplakabl nan richès nan men pòv yo, nwa, ak mawon pou moun rich yo ak blan, tou konsiste nan prizon mantal enpoze sou tou de moun k ap fè opozisyon yo ak oprime. Yo nan lòd yo kraze nan sa yo baryè pati nan repons lan ka bay manti nan gade deyò nan tèt nou yo ak kominote nou yo, nan rekonèt relasyon a nan lit tou pre ak byen lwen. 

Ki jan yon sèl souke chenn envizib?

Tankou sa a, zanmi yo.

Tankou sa a.